1. De ervaring van het goddelijke

"Jullie kunnen nu nog niet begrijpen. Maar wanneer de Geest komt, zal Hij jullie onderrichten en jullie van alles overtuigen wat ik jullie zeggen wil" (verg. Joh. 16,12). De Apostelen hadden een buitengewone en fascinerende werkelijkheid ontmoet die ten diepste overtuigend was. En zij namen die aan zonder er volledige duidelijkheid over te hebben. Wellicht bewaarden zij de woorden daarover in hun herinnering en waren er opmerkzaam op, maar zij legden daarbij nog de maatstaf aan van hun eigen zicht op de dingen zonder te vermoeden wat zich daarin verborg. Woorden die hij gebruikte herhaalden zij zonder dat daarin het eigenlijke geheim ervan meeklonk.

De heilige Paulus geeft een treffende vergelijking. Het dier neemt de aanwezigheid van de mens waar en reageert op zijn gedrag en zijn handelingen. En toch kan het de werkelijkheid die daaraan ten grondslag ligt niet vatten, het blijft aan de oppervlakte van de werkelijkheid, waarnaar de handelingen verwijzen: het 'begrijpt' niet. Het ontbreekt het dier aan de 'peilstok' om in de diepte van het denken en van de liefde af te dalen, hem ontbreekt het passende instrumentarium om de boodschap van een andere wereld op te vangen: het ontbreekt het dier aan de menselijke 'geest'. Daarom is het dier deze werkelijkheid vreemd, ook wanneer het zich aan zijn voeten koestert, zich tegen zijn benen aandrukt of de hand likt: het ontbreekt hem aan een met de mens gemeenschappelijke natuur. "Daarom", aldus Paulus, "kan ook de goddelijke werkelijkheid door niemand worden opgenomen, tenzij door de Geest Gods" (verg. 1Kor., 2,11). Alleen hij heeft Christus werkelijk ontmoet die zijn Geest bezit: "Maar als iemand de geest van Christus niet heeft, dan behoort hij Hem niet toe" (Rom. 8,9) -d.w.z. hij is een vreemde, iemand die niet in staat is de meest innerlijke structuur, de verborgen natuur te vatten- om met Zijn Mysterie vertrouwd te raken.

Zonder de gebeurtenis van zijn Geest kan de mens Christus ontmoeten als een bewonderenswaardige mens, een buitengewone menselijke gestalte, die zich aan elke positie in bepaalde categorieën onttrekt, die misschien zeldzaam ìs en de verwachtingen van eenvoudige mensen onweerstaanbaar overtuigt, een gestalte die inspirerend werkt op al diegenen die zich inzetten voor de gerechtigheid en tegelijkertijd gevaar1ijk is in de ogen van de mensen, die garant staan voor de bestaande orde: -dat alles was Jezus voor zijn tijdgenoten. Misschien zou hij de hedendaagse mens in zijn sceptische wanhoop zo superieur toeschijnen, dat hij veeleer een schokkende en dramatische mythe zou zijn. Maar zonder de gebeurtenis van zijn Geest blijft de mens -of het nu de Apostelen zijn of wij- vast zitten aan een van deze beperkte zienswijzen; voor de mens blijft Christus een raadselachtige en mysterieuze gestalte.
(...)