Wat Davide uiteengezet heeft is een getuigenis van wat ‘een weg gaan’ betekent: een samenvatting van het parcours dat we afgelegd hebben, die ons allemaal helpt om het parcours heel bewust in ons geheugen in te prenten, zodat we het niet kwijtraken. Wat heeft alles wat ons overkomen is en ons voortdurend overkomt, te maken met de dringende noodzaak om te leren zien wat er ‘in’ de omstandigheden zit en we zo dikwijls zo moeizaam zien? Dit is bijzonder urgent omdat, als we niet de ware consistentie van de dingen kunnen herkennen, het heel moeilijk is de weg voor de vervulling van onze menselijke bestemming te doorlopen.


1. Consistentie en omstandigheden

Dat we zo’n moeite hebben om waar te nemen wat er ‘in’ de omstandigheden zit, heeft te maken met de “culturele en sociale hegemonie [die] ertoe neigt het hart te doordringen” (L. Giussani, 1976) van elk van ons. Het is opvallend dat Benedictus XVI – die op dit punt geen concessies doet – in zijn toespraak tot de Italiaanse Bisschoppenconferentie, precies hiermee begon, met te wijzen op deze reductie, die niet zonder gevolgen blijft: “De wetenschappelijke rationaliteit en de technische cultuur neigen er inderdaad niet alleen toe de wereld uniform te maken, maar overschrijden dikwijls hun respectievelijke specifieke terrein, met de pretentie de omtrek van de zekerheden van de rede te kunnen bepalen louter met het empirische criterium van de eigen verworvenheden. Zo gaat de macht van de menselijke vermogens zich uiteindelijk beschouwen als de maat van het handelen […]. Het geestelijke en morele erfgoed waarin het Westen zijn wortels heeft en dat zijn levenssap is, wordt vandaag de dag niet meer begrepen in zijn volle waarde, tot op het punt, dat men zijn waarheidspretentie niet meer vat. Ook vruchtbaar land loopt zo het risico ongastvrije woestijn te worden, en het goede zaad dreigt verstikt en vertrapt te worden en verloren te gaan” (Benedictus XVI, 24 mei 2012).
Maar hoe kan deze reductie van de rede uitgedaagd worden? Ze wordt uitgedaagd door de werkelijkheid, door de omstandigheden, zoals don Giussani ons – houd het steeds voor ogen! – in het tiende hoofdstuk van Het religieuze zintuig aangegeven heeft: de vragen van de rede worden wakker geschud door de botsing met de werkelijkheid. “Het leven is dit weefsel van omstandigheden die, terwijl ze je belagen, je raken en je provoceren (‘provoceren’: daarin zit de stam van het mooiste christelijke woord over het leven: vocatio, ‘roeping’)” (L. Giussani, 1981).
Er zijn talloze getuigenissen hiervan, ik lees er maar een paar:
(...)