Een feest van menselijkheid

De presentatie van de Engelse vertaling van het boek "Het ontwaken van het menszijn": Tot welke provocaties geeft het boek aanleiding, welke vragen zijn in de afgelopen periode naar voren gekomen, hoe kunnen we ze beter begrijpen en ermee omgaan?

30-6-2020Michela Young

"Omstandigheden worden ons gegeven ons te helpen meer gehecht te raken aan degene die ons op mysterieuze wijze roept." Deze provocatie, de kern van Julián Carrón's nieuwe boek, Het ontwaken van het menszijn. Reflecties uit een duizelingwekkend tijdperk, staat centraal in een gesprek tussen Julián Carrón, president van de Fraterniteit van Gemeenschap en Bevrijding, Rebekah Lamb, docente Theology, Imagination and the Arts aan de Universiteit van St. Andrews, en Arlene Gallagher, directeur/oprichter van de Trinity Walton Club en als adjunct assistent-professor verbonden aan de School of Physics van het Trinity College Dublin. Online zijn honderden mensen uit het Verenigd Koninkrijk, Ierland en daarbuiten, niet om naar een boekpresentatie te luisteren, maar om te kijken naar de ervaring die het boek heeft gegenereerd; om in die ervaring op te gaan, ze te proeven en uit te dagen met de hulp van de sprekers, die ons als medereizigers worden gegeven in deze moeilijke, vreemde, maar mooie tijd.

Carrón's boek presenteert de Covid-crisis als een kans om bevrijd te worden uit de 'bubbel' waarin we normaal leven, voortkomend uit ons gewoonlijke verlangen om aan de realiteit te ontsnappen. De eerste vraag aan de sprekers gesteld: was deze pandemie een kans? Welke vragen zijn naar voren gekomen?
Voor Lamb heeft Carrón's boek haar 'een vocabulaire gegeven om dieper na te denken over mijn eigen doorgemaakte ervaring'. Ze beschreef hoe de pandemie bij afwezigheid van kinderen haar veel tijd en de mogelijkheid om tijd op een andere manier te ervaren heeft geboden. Ze vertelde hoe 'een christelijk begrip van tijd en het dagelijkse leven me echt heeft geholpen in te zien dat het Covid-tijdperk een tijd kan zijn om echt opnieuw met God contact te maken in het huidige moment'. Ze vertelde hoe de spiritualiteit van de H. Theresia van Lisieux haar speciaal heeft getroost, met name Theresia's nadruk "dat het huidige moment een geschenk is, een middel van genade kan zijn en dat het het huidige moment is waar onze vrijheid ligt", waarvoor we onze toewijding op elk moment moeten vernieuwen. Gallagher sprak eveneens over de pandemie "als een geschenk in mijn leven dat me tijd en ruimte bood voor introspectie". Maar voor haar kwam de grootste crisis van haar leven een paar maanden voor het uitbreken van de pandemie, met de dood van haar 3-jarige zoontje. Ze legde uit hoe onmiddellijk na zijn dood "ik een periode begon mezelf, mijn gedachten, te ontvluchten, me niet durfde te confronteren met mijn realiteit". Haar dankbaarheid voor de huidige omstandigheden bleek duidelijk toen ze beschreef hoe het haar dwong haar realiteit onder ogen te zien en de buitengewoon slechte dienst die ze zichzelf en haar zoon bewees door niet te kijken naar 'deze omstandigheden en alles wat die zouden kunnen zijn, zoals een kans om mijn christelijke ervaring te verdiepen', te erkennen. Deze twee reflecties bewijzen hoe wij als mensen, zoals Carrón opmerkte, allemaal werden gedwongen om de door de omstandigheden opgewekte vragen onder ogen te zien en onze relatie met Christus te verifiëren, in een echt 'feest van menselijkheid'. Als zulke vragen ons uitdagen, staat ons geloof op het spel. 'Geconfronteerd met deze vragen, met dood en lijden, houdt het stand?', zo hield Carrón ons voor. 'Alleen in dergelijke omstandigheden, wanneer we geen relatie met anderen kunnen aangaan, erkennen we de aanwezigheid van iemand anders die zich over ons ontfermt.' Hij voegde er echter aan toe dat alleen als we onze terugkeer naar ons dagelijks leven onder ogen zien we pas kunnen herkennen wat we hebben geleerd, de uitkomst van deze menselijke reis kunnen ontdekken en vaststellen of we qua menselijkheid zijn gegroeid.



De terugkeer naar het gewone leven komt aan de orde in de tweede vraag: als de crisis voorbij is, wat kan dit ontwaken dan ondersteunen? Wat kan ervoor zorgen dat de vragen die zijn gerezen een plaats krijgen in ons leven?
Lamb keerde opnieuw terug naar het voorbeeld van de H. Theresia, beschermheilige van de missie, die, ondanks het verlangen om de wereld in te gaan, een afgezonderd monastiek leven leidde. Met dit voorbeeld gaf ze de noodzaak aan om 'iemands innerlijke leven te cultiveren', om te voorkomen dat we terugkeren naar de hectiek van het dagelijkse leven, dat constant een onmiddellijke reactie vereist, om 'een rustiger tempo' aan te houden. Alleen zo kunnen we onze vragen levend houden en beoordelen hoe en aan wie we onze tijd echt willen besteden. Gallagher herhaalde dit en benadrukte het belang van een gezelschap, onszelf te omringen 'met mensen van wie je kunt leren en je tijd zorgvuldiger te gebruiken om bij die mensen te kunnen zijn'. Alleen met zo'n gezelschap kunnen we 'intens leven en proberen de totaliteit van de werkelijkheid te nemen voor wat zij is. Het verlangen hebben om vooraleerst in de realiteit te willen leven met alles wat er in is en alles wat het vertegenwoordigt, is de manier om op weg te gaan naar de herontdekking van onze menselijkheid.' Carrón herhaalde deze behoefte aan een gezelschap als het enige dat stand houdt in de tijd. Hij maakte gebruik van het voorbeeld van een student die, na in coma te zijn geweest, weer wakker werd in een realiteit die tot hem sprak "met een frisheid en intensiteit die hem echt verraste"; toch verbleekte deze nieuwheid in de loop van de tijd. Hij stelde zich daarom de vraag: "hoe kan iets zo belangrijks voor iemand zo intens zijn, maar niet beklijven?" 'Alleen een christelijk gezelschap', zo stelde Carrón, 'kan de tijd weerstaan, een gezelschap dat ons kennis laat maken met de hele werkelijkheid, niet alleen met een 'bubbel', maar met een menselijke vriendschap die ons helpt de realiteit intens te beleven als een kans om te groeien. Of we stikken omdat we de moeilijkheden niet aankunnen, of we kunnen ademen en genieten van het leven, ook al is het moeilijk, omdat we leven met betekenis. Dit is de test, om te zien of we hebben gevonden wat er na deze uitdagende tijd standhoudt, of dat we weer in de 'bubbel' zitten.'

De derde en laatste vraag spreekt over Hem die dit gezelschap voortbrengt: Hoe heeft je eigen relatie met het mysterie zich ontwikkeld? Wat heb je geleerd?
Lamb zette het gesprek voort en vertelde hoe deze periode haar heeft teruggeleid naar de relatie met Christus zoals haar ouders die tijdens haar jeugd haar hebben voorgeleefd, met name in het licht van het lijden tijdens de terminale ziekte van haar vader. "Deze moeilijke tijd", zei ze, "is voor mij een gelegenheid geweest om mij een betere dochter van God te maken, een betere vriend van Christus, om me over te geven aan de moeilijkheden en te zien dat Christus aanwezig is. Dat is wat het betekent om het geloof in de leer van de incarnatie en Christus' aanwezigheid in ons dagelijks leven te beleven." Gallagher vertelde hoe ze in deze periode, 'zich schikkend naar de wil van het Mysterie', verrast werd door de ontdekking en nieuwheid van een persoonlijke, unieke relatie met Christus. Ze herinnerde ons er echter aan dat dit niet iets vanzelfsprekends is, maar iets waaraan we moeten werken: 'de Heilige Geest vragen elke dag te komen en te erkennen dat dit voor ons een weg is om ons bestaan rijker te leven.' Carrón ging daar verder op in en sprak over hoe 'omstandigheden kunnen worden gezien als een obstakel dat overwonnen moet worden, als een vloek die we moeten ondergaan, of als een oproep om het leven beter te begrijpen - mijzelf, anderen en het mysterie'. Don Giussani biedt ons de mogelijkheid om omstandigheden te begrijpen als een oproep van het mysterie. Om dit te illustreren, gebruikte Carrón het voorbeeld van het ontvangen van bloemen: wanneer we bloemen ontvangen, zit er altijd iemand achter het gebaar. 'De bloem is slechts het uiterlijke teken waarvan we van de schoonheid kunnen genieten. Maar uiteindelijk verwelkt de bloem en kan niet blijven bestaan. Het beste van wat de bloem vertegenwoordigt blijft: de persoon die hem naar ons heeft gestuurd.' Evenzo is de realiteit het teken van iemand die van ons houdt en waarvoor we moeten besluiten "om die steeds opnieuw te ontdekken door de omstandigheden, door elke uitdaging" Een voorbeeld hiervan is de figuur van St. Paulus die, ondanks voortdurende ontberingen en vervolgingen, absolute zekerheid van Zijn aanwezigheid had. 'Niets kan ons scheiden van de liefde van Christus', verklaarde Carrón. 'Ik kan mijn leven niet leven zonder dit te onthouden. Ik kan mijn leven niet in alle omstandigheden leven zonder contact te hebben met Hem, in relatie te zijn met Hem. Zo krijgt het leven een geheel nieuwe betekenis en wordt elke omstandigheid een gelegenheid voor ons om bezocht te worden door onze geliefde. 'Dit is de bijdrage die we anderen die de gave van geloof niet hebben ontvangen kunnen bieden', concludeerde Carrón.