Iemand met mij
Wat gebeurde er tijdens de New York Encounter 2023? Een verslag van het weekend van 17-19 februari, Manhattan, New York: verhalen, reflecties, tentoonstellingen over een geloof in actie. Ter verificatie in onze tijd. Uit het maart nummer van TracceSinds iets meer dan een jaar is Hannah verantwoordelijk voor de nieuwsbrief van de CL-gemeenschap in de Verenigde Staten. Aan de vooravond van de New York Encounter vroeg ze advies over hoe het evenement te verslaan. We spraken via Zoom en ik realiseerde me dat afgezien van de technische kwesties - het is niet haar beroep - de vragen die ze me stelde breder en dieper zijn. We spraken af dat ze tijdens die dagen zou luisteren naar enkele van de interviews die ik zou afnemen met enkele van de sprekers "om te begrijpen hoe het moet". Hoewel ik al 20 jaar journalist ben, voel ik me nog steeds een beginner, en de gedachte iemand iets te moeten leren maakt me ongemakkelijk. Toen ik in New York aankwam, zag ik Hannah van de ene naar de andere bijeenkomst gaan. Ze miste er geen een. Er was geen tijd om te stoppen en te praten. Op een gegeven moment passeerden we elkaar en zei ze tegen me: "Het is allemaal te veel. Het lijkt wel of elke bijeenkomst bedoeld is om mijn vragen te beantwoorden. Hoe kan ik er nog objectief over berichten?" Ik antwoordde: "Waarom zou je je niet betrokken mogen voelen?" Terwijl ik een broodje ham at in de eetgelegenheid van de Encounter bedacht ik: "Dingen spreken diegenen meer aan die er de meeste behoefte aan hebben." Ik heb het gevoel dat ik degene ben die van Hannah moet leren.
Vergeef me de persoonlijke invalshoek, maar om samen te vatten wat er gebeurde tijdens de driedaagse in New York - 17 - 19 februari, getiteld "Wie ben ik dat jij om mij geeft?" - is het precies wat ik zag in mijn mede-Amerikaan waardoor ik het thema van deze editie beter begrijp: "Ik verlang naar iemand die zich niet ongemakkelijk voelt bij mijn gebrokenheid, niet afgeschrikt wordt door mijn mislukkingen en zich niet schaamt voor mijn verdriet," schreven de organisatoren, "Iemand die mijn diepere vragen waardeert, die zeker is van de zin van het leven en met mij meeloopt om die te ontmoeten. Iemand die me kent en, onverklaarbaar, echt om me geeft."
De Encounter, die voortkwam uit de ervaring die don Giussani had opgedaan, heeft al zijn kaarten gezet op de mogelijkheid om een geloof in actie te ontmoeten. De eerste indruk maakten de 300 vrijwilligers, die uit alle staten van Amerika waren gekomen. Zij droegen gele T-shirts en verwelkomden de ongeveer 12.000 bezoekers die dit jaar de drempel van het Metropolitan Pavillion, West 18th Street overschreden, tussen 6th en 7th Avenues, slechts enkele blokken verwijderd van het iconische Flatiron Building, dat elegant boven Madison Square Park uitsteekt. Dan waren er nog de zestig sprekers die de vierentwintig evenementen van het weekend bezielden, elk met hun eigen verhaal. Dit was een evenement enig in zijn soort binnen de context van het Amerikaanse katholicisme vanwege de verscheidenheid van de behandelde onderwerpen. Naast getuigenissen van christelijk leven en toespraken van prelaten van alle rangen, ging de aandacht dit jaar uit naar influencers, cryptocurrencies, poëzie, diversiteit (een cruciaal en veelbesproken onderwerp in de Angelsaksische samenleving), inflatie, ruimtetelescopen en afkickcentra voor drugsverslaafden. Naast de tentoonstelling over don Giussani waren er verschillende andere tentoonstellingen: "Nietzsche's drang naar de waarheid," over hoe het denken van de Europese filosoof de algemene mentaliteit van het hedendaagse Amerika bepaalt; "Tekens in afwachting van ontdekking: het verhaal dat het gesteente ons vertelt," omdat verwondering niet alleen over de sterrenhemel gaat; een andere over de dienaar Gods Enzo Piccinini; en tot slot "Waarom wij werken. Het Dagelijks Brood, Dynamische Tijden", vragen die opkomen bij reflectie op arbeid in de tijd van de "great resignation" (tussen april en september 2021 nemen 19 miljoen Amerikanen vrijwillig ontslag).
De inaugurele bijeenkomst, gewijd aan de figuur van Benedictus XVI, werd geopend met een uitvoering door Bogoroditsye Dyevo, het aangrijpende Ave Maria van Sergei Rachmaninov. "Over een paar jaar, in 2025, vieren we een nieuw Jubileum, het wordt het jaar van de 'pelgrims van de hoop'," zei kardinaal Sean O'Malley, aartsbisschop van Boston en vaste bezoeker van de Encounter: "Benedictus heeft altijd de 'redenen voor zijn hoop' gedeeld en ons allen de hand gereikt met die redenen en met het voorbeeld, de goedheid en de heiligheid van zijn leven." Monseigneur Steven Raica, bisschop van Birmingham (Alabama), riep in plaats daarvan de laatste woorden van paus Ratzinger op en vergeleek ze met het slot van het Evangelie van Johannes: "Ik stel me hetzelfde tafereel voor aan de oever van de eeuwigheid. Ja, zelfs met de vis roosterend op het vuur. "Jozef, hou je van mij?" 'Ja, Heer, U weet dat ik van U hou.'"
Muziek was opnieuw de hoofdrolspeler in het recital "Het Denkende Hart van de Barakken," een reis door de geschriften van Etty Hillesum, een jonge Nederlandse Joodse vrouw die in 1943 in Auschwitz omkwam, begeleid door originele muzikale reflecties van Jonathan Fields, een Joodse componist die zich tot het katholicisme heeft bekeerd. Ook uit gevangenschap komt de getuigenis van de figuur van de Dienaar Gods pater Emil Kapaun, een militaire aalmoezenier die sneuvelde tijdens de Koreaanse Oorlog en een nationale held werd. Een van zijn medesoldaten zei dat "hij [Kapaun] alleen al door zijn aanwezigheid een stinkende lemen hut vol luizen, althans voor even, kon veranderen in een kathedraal."
Etty Hillesum en pater Kapaun waren zo'n iemand met mij, om de titel van de dialoog over het thema van de Encounter te citeren. In gesprek zijn: Christophe Pierre, apostolisch nuntius in de Verenigde Staten, ook een regelmatige gast hier, en mgr Erik Varden, cisterciënzer en bisschop van het Noorse bisdom Trondheim. De laatste zei op een gegeven moment: "Het verlangen naar troost, het verlangen om gekend, gezien en bemind te worden, het verlangen naar oneindigheid, dat wij in ons dragen.... Al deze ontzaglijke aspiraties zijn in feite echte aspiraties die corresponderen met een echt object, dat door genade binnen handbereik is en ons bereikt." En dan: "Wanneer wij het leven van Christus binnengaan, merken de mensen dat op, net alsof wij plotseling verschenen zijn in een wonderbaarlijke gloed van licht."
Varden spreekt over de ontmoeting tussen het verlangen van de mens naar het oneindige en de verrassing van de openbaring. Dit is de kern van het beroemdste boek van don Giussani, Het religieuze zintuig, waarvan de nieuwe vertaling in New York werd gepresenteerd. Het werd besproken door pater Michael Carvill, verantwoordelijk voor CL in de Verenigde Staten, en theoloog John Cavadini, van de Universiteit van Notre Dame. "De religieuze zin is een structurele behoefte," herinnerde Carvill zich, "dat wil zeggen, iets wat we allemaal hebben, zoals we allemaal een neus en twee ogen hebben. Het maakt deel uit van wie we zijn. Het is geen keuze, het is geen aangeleerd vermogen. Het is iets dat er gewoon is, in ons, dat onze menselijkheid definieert." Cavadini vertelde hoe hij ontroerd was toen hij op de laatste bladzijde van het boek las:
"Voor het welslagen van het leven is het nodig dat deze openheid beslissend blijft. De bestemming van het religieuze zintuig is daarmee totaal verbonden. Dit is de limiet van de menselijke waardigheid: 'Zelfs als de verlossing niet komt, wil ik haar toch ieder moment waardig zijn' (Franz Kafka)." Bij het herlezen voor het publiek in New York trilde zijn stem.
Maar als de Encounter een uitdrukking is van een culturele levendigheid, gegrondvest op Paulus' "onderzoekt alles, en behoudt het goede", door kardinaal Timothy Dolan, aartsbisschop van New York, opgevat als een verwerkelijking van de relatie tussen Kerk en wereld zoals voorgesteld door het Tweede Vaticaans Concilie, dan is het ook waar dat het evenement een gelegenheid is voor de CL-gemeenschap, verspreid over het land tussen de oost- en de westkust, om elkaar te ontmoeten en nieuwe vrienden uit te nodigen. Zoals Cecilia, een Zwitserse uit Washington, die twee moeders uit de klas van haar dochter meebracht. Voor Riro Maniscalco, de oud-voorzitter van de Encounter die nu in Minnesota woont, was het een kans om de vele vrienden terug te zien met wie hij een leven lang in New York heeft doorgebracht. Hij werd toevallig tegengehouden door een grote man die hem begroette maar die hij niet herkende: "Weet je het niet meer? Twintig jaar geleden kwam ik altijd naar uw school van de gemeenschap. De laatste tijd verlang ik ernaar u weer te zien."
Dat hoop door de wedervaardigheden, zelfs tragische, van het leven heen wakker wordt gehouden door de ontmoeting met een levende gemeenschap, wordt goed begrepen tijdens de bijeenkomst getiteld "Je zult er nooit in slagen mij ervan te overtuigen dat ik je moet haten." Naast mgr Pierbattista Pizzaballa, Latijns patriarch van Jeruzalem, waren ook Anastasia Zolotova, een Oekraïense vluchtelinge in Italië, en Diane Foley, de moeder van James, de eerste journalist die door Isis-terroristen werd onthoofd, aanwezig. Anastasia vertelde dat in de afgelopen maanden, hoewel de omstandigheden een groot aantal van haar medeburgers ertoe hebben gebracht de Russische invallers te haten, zij er niet van overtuigd kon worden dat de oorlog "haar leven verwoestte". Een van de redenen, zei ze, was dat terwijl haar stad werd gebombardeerd en haar mensen werden gedood, ze al het goede zag dat zij en haar familie ontvingen van degenen die hen hadden opgenomen. Diane Foley daarentegen moest de twee jaar durende beproeving doorstaan van het niet kunnen horen van haar ontvoerde zoon. De Amerikaanse regering onderhandelde niet met de ontvoerders. En toen het nieuws over de barbaarse moord op haar zoon haar bereikte, moest ze in het reine komen met haar woede jegens de moordenaars, maar ook met haar woede jegens degenen die niets hadden gedaan om Jim thuis te brengen. "Maar ik wilde geen gevangene blijven van pijn en wrok. Ik moest verder gaan dan dat; het is niet de bedoeling dat ik in haat blijf hangen, het leven is ons gegeven om gelukkig te zijn. Hoe kon ik dat moment te boven komen? Dankzij het geloof en de enorme genegenheid van vrienden en de christelijke gemeenschap." Alweer, iemand met mij.
Lees ook: New York Encounter: the first Easter and peace
Tijdens de Encounter kwam thema van de oorlog en de "profetie voor de vrede" onvermijdelijk naar voren. De intentie van de H. Mis, opgedragen door O'Malley met zes bisschoppen en een vijftigtal priesters, was het gebed van paus Franciscus voor de vrede te ondersteunen. Davide Prosperi maakte weer de connectie met de uitnodiging aan CL tijdens de Audiëntie van 15 oktober op het Sint-Pietersplein: "Onze verantwoordelijkheid, ook als beweging, is bovenal om geduldig, dag na dag, plaatsen van educatie en hoop te bouwen, die relaties bevorderen waarin de blik op de ander hem of haar neemt zoals hij of zij is. Het is onze taak als christenen om in ons dagelijks werk te getuigen dat alleen hoop kan bouwen."
Op dezelfde dag werd teruggekomen op het thema oorlog met mgr Gabriele Caccia, permanent waarnemer van de Heilige Stoel bij de VN, en met mgr Borys Gudziak, metropolitaan aartsbisschop van Philadelphia van de Oekraïense katholieke kerk. Terwijl Caccia inging op de kerkelijke doctrine over conflicten en wat dat inhoudt, benadrukte Gudziak de uitdaging die de gebeurtenissen in zijn land vormen voor alle christenen: "Elke gedeelde vreugde wordt verdubbeld en elke gedeelde pijn wordt gehalveerd. Blijf doen wat u doet. Bid. Informeer uzelf. Help als u kunt. We kunnen een tsunami niet stoppen, maar we kunnen getuigen. Tegenover het kwaad kunnen we een leven van geven leiden en weigeren de vruchten van de zonde te grijpen. Vroeg of laat zal Gods waarheid zegevieren. Dat doet Hij altijd. En in dit vertrouwen ligt onze vrede in deze wereld."