Pater Elia Khilaghbian is een Armeense monnik. Hij is zeventig jaangeaar oud en tussen 2000 en 2015 was hij abt op het eiland San Lazzaro in Venetië. Vandaag is hij missionaris in zijn land, in Jerevan, waar hij leiding geeft aan de school en het seminarie, en studiehulpprojecten coördineert in twee dorpen aan de grens met Azerbeidzjan. Hij zegt dat zijn motto is: 'Blijf en werk waar gehoorzaamheid je naartoe stuurt, zonder heimwee'. Hij spreekt met een bezwaard hart over de situatie in zijn land. Wat er gebeurt in Nagorno-Karabach, in Armeens Artsach, de Armeense enclave op Azerbeidzjaans grondgebied, is een diepe wond. De vergetelheid en onverschilligheid van de internationale gemeenschap is het zout dat in die wond brandt. Het is een oorlog die begon met de ondergang van de Sovjet-Unie. Het gebied lag dertig jaar onder vuur en een nieuwe uitbarsting volgde in 2020. In deze dagen, na maanden van isolatie van de regio met de bevolking aan de rand van uitputting, heeft het Azerbeidzjaanse offensief de Armeense troepen verpletterd. Op dit moment ontvluchten 120.000 mensen de regio uit angst voor vervolging en etnische zuivering. Pater Elia maakt zich geen illusies. Hij ziet geen vrede op korte termijn aan de horizon. Maar het oordeel van het geloof overheerst in hem.

Wat vindt u van wat er in Artsakh gebeurt?
Helaas herhaalt de geschiedenis zich. De eerste keer was tegen het einde van vierde eeuw, toen Armenië verdeeld was tussen het Byzantijnse Rijk en het Perzische Rijk. Zelfs toen werd de bufferrol die ons land kon spelen tussen de twee machten niet begrepen. Vandaag is het net zo. Economische belangen overheersen en men begrijpt niet dat Armenië het laatste christelijke bolwerk in het oosten is. We zijn een zeer sterke macht aan de poorten van Europa, waarvan ik betwijfel of het als een bondgenoot van het Westen kan worden beschouwd. Onverschilligheid bewapent de Kaukasus als een tijdbom die klaar is om te ontploffen.

Hoe verklaart u de houding van de internationale gemeenschap?
Westerse landen zijn geïnteresseerd in gas, olie en rijkdom. Armenië kan niets van dit alles geven. Azerbeidzjan kan dat wel. Maar het is een kortzichtige houding.

De regering in Bakoe controleert nu het grondgebied van de regio en heeft de Armeniërs die zich verzetten ontwapend. Wat zal er gebeuren
Het is naïef om te geloven dat de Azeri's garant kunnen staan voor de veiligheid van de Armeniërs in Artsakh, nadat ze hen hebben gebombardeerd, geïsoleerd en uitgehongerd. In deze situatie is er niemand die hulp kan garanderen aan degenen die de regio willen verlaten. Deze mensen hebben het recht om veilig en vredig te leven op het land van hun voorouders. Maar als ze nu blijven riskeren ze hun eigen leven en dat van hun familie. Het is een etnische ramp, een genocide en een verraad van een volk dat al duizenden jaren op dat land woont.

Is er geen hoop?
Het spreekwoord zegt: in troebel water kun je goed vissen. Niemand weet wat er morgen zal gebeuren. Het enige wat ons rest is hoop op God. Laten we nadenken, laten we ons bekeren, laten we doen wat het volk Israël deed in de moeilijke tijden van hun geschiedenis: laten we ons tot God wenden. Als we een zuiver hart hebben, garandeert de Heer dat we, zelfs als we sterven, zullen sterven voor het aangezicht van zijn glimlach. Maar ik geloof niet dat de goede God met gevouwen armen zal toekijken hoe zijn kinderen worden opgeofferd op basis van de logica van welvaart. Uiteindelijk zal Gods woede, zijn gerechtigheid, maar ook zijn barmhartigheid de wateren doen bewegen. En laten we hopen dat het de wateren van de vrede zullen zijn en niet die van de zondvloed. We zijn liefdadigheid en broederschap vergeten. We spelen alleen nog maar met politiek. Laten we zien waar kortzichtige politiek ons brengt. Het Armeense volk is een christelijk volk. We maken deel uit van hetzelfde lichaam, en als één lid lijdt, lijdt het hele lichaam. We vragen om herinnerd te worden door wat onze familie zou moeten zijn, de christelijke familie.

Wat bedoelt u als u zegt dat Armeniërs zich moeten bekeren?
Ons volk is vergelijkbaar met het Joodse volk; ook wij zijn altijd vervolgd om ons geloof. En daarom zijn we een volk dat zeer geliefd is bij God en ik weet zeker dat hij ons daarom zal komen redden. Mensen misleiden zichzelf, verblind door macht, maar het is God die de teugels van de geschiedenis in handen heeft. Hij is het die haar leidt. En hij weet wonderen te verrichten. Hij weet hoe hij goddelozen moet bekeren en hun hart van steen moet verwijderen en vervangen door een hart van vlees. Dus bidden we voor onze bekering en voor de bekering van hen die ons doden, zodat iedereen begrijpt dat we allemaal kinderen van één Vader zijn. Vandaag zijn we in duisternis en we vragen dat ons licht, genade en liefde wordt gegeven, zodat we zo kunnen leven dat we, zelfs als we sterven, zijn als het zaad van tarwe dat, stervend, veel vrucht zal dragen.