We beleefden het bezoek van paus Franciscus aan België met grote verwachtingen, maar ook met grote bezorgdheid, gezien de organisatorische moeilijkheden. Tot voor enkele dagen was het onduidelijk of en hoe het mogelijk zou zijn om de verschillende geplande evenementen bij te wonen, in het bijzonder de zondagsmis. Daarbij kwamen nog de bevooroordeelde reacties van de pers en een deel van de burgermaatschappij op sommige woorden en gebaren van de Heilige Vader; bijna alsof ze de verwachting en het verlangen naar deze gebeurtenis wilden uitdoven: in feite was het voor het eerst sinds 1995 dat een paus het land had bezocht.

Om niet te verdwalen in de meanders van interpretaties, de onze en die van anderen, werden we geholpen door de Dag van de Opening van het Jaar van België en Nederland, gehouden in de buurt van Brussel op de zaterdag vóór de mis met de paus. De episode van Jezus' ontmoeting met de Samaritaanse vrouw hielp ons om de ervaring van de volgende dag te begrijpen en te beoordelen: de ontmoeting met een Aanwezigheid die - zoals Franciscus aan het begin van het bezoek zei - “individuen, gezinnen, samenlevingen en naties een eeuwenoude en steeds nieuwe hoop biedt; een Aanwezigheid die iedereen helpt om uitdagingen en beproevingen aan te gaan, zonder gemakkelijk enthousiasme of somber pessimisme, maar met de zekerheid dat de mens, geliefd door God, een eeuwige roeping van vrede en goedheid heeft en niet bestemd is voor ontbinding en het niets”.

Wat volgt is het getuigenis van enkele van onze vrienden, ieder naargelang de context en het punt van de reis waarin hij zich bevond, van deze ontmoeting met de Aanwezigheid waarvan de paus de drager onder ons was.

Marco, doctorandus, kon deelnemen aan de ontmoeting met studenten op zaterdag in de Aula Magna van de Université Catholique de Louvain. Hij was ontroerd toen hij 'een man zag die het vermogen om mensen te omarmen en te waarderen, zelfs degenen met heel andere meningen of gevoeligheden dan de zijne, wist te combineren met een helder oordeel dat geen ruimte liet voor interpretatie. Geconfronteerd met de besproken onderwerpen - ecologie, de rol van de vrouw, hoe, waarom en voor wie te studeren - reageerde de paus met standvastigheid en welwillendheid, meerdere keren zijn waardering uitend voor iedereen die de brief en de vragen voorbereid door de studenten had gelezen. Glimlachend, want in zijn blik lag nooit een accent van verwijt of afkeuring: integendeel! Ik, die hem ging steunen en zeggen dat hij moed moest vatten in een context die niet meer katholiek is, werd eigenlijk overrompeld door een man die een voorbeeld is van openheid en dialoog”.

Davide stond om 5 uur 's ochtends op om de tram te nemen naar het stadion waar de mis werd opgedragen en werd getroffen door de blije gezichten van zijn vrienden die halte na halte instapten en telkens een nieuwe selfie namen om iedereen te vereeuwigen. “Mij overviel de verassende constatering dat dit een levende metafoor is voor de dynamiek binnen ons gezelschap: bij elke stap in het leven komt er iemand bij om naar de Bestemming te gaan. Wat heeft ons bewogen? De vraag vermenigvuldigde zich in de bijna drie uur wachten om binnen te geraken, te midden van allerlei mensen, om daarna de volle lawaaierige stands van gelukkige mensen te zien, ondanks mogelijke vooroordelen (zelfs ernstige en gebaseerd op echte redenen, zoals de kwestie van misbruik). Ik zag voor het eerst de Belgische Kerk als een volk dat, hoe klein ook, er in de eerste plaats was om die 87-jarige man in een rolstoel te zien, zoals bleek uit de ovatie toen de paus binnenkwam, en om de mis met hem mee te beleven, zoals bleek uit de manier waarop mensen deelnamen. Waar hebben ze op gewacht? Wat hebben deze 35.000 mensen gezien? Wat maakte dit enthousiasme mogelijk, dat zelfs door de pers werd erkend, zij het in de marge van de kritiek? Hetzelfde enthousiasme dat ik ook in mezelf en mijn vrienden herkende, en dat ons de hele weg naar huis vergezelde".

Antonella, die uit de mis kwam, herontdekte zichzelf verenigd met een oudere Belgische dame die ze bij toeval ontmoette in de menigte. “Een mooie ontmoeting waar we begonnen te praten over ons, over de moeilijkheid om kinderen op te voeden in het geloof in een geseculariseerd land. Over het feit dat zij opgroeide in een heel mooie parochiële context, die haar kinderen daarentegen niet meemaakten, waardoor ze zich verwijderden van de Kerk. We erkenden allebei dat er behoefte is aan een plek om het geloof te ervaren. Ik zag in haar dezelfde zekerheid dat we Christus hebben ontmoet en dat de kerk een plaats is waar we voortdurend worden onderwezen om Hem te herkennen. Uiteindelijk hebben we elkaar met zichtbare vreugde beloofd om voor elkaar te bidden”.

Tot slot vertelt Milena, die in de mis zong met het universiteitskoor van de Katholieke Universiteit Leuven, bestaande uit studenten van verschillende talen, docenten en administratief personeel, hoe de repetities “een enorme tijdsinspanning vergden: op zondag kwamen we samen van 9 tot 19 uur. Maar alles was altijd vrolijk, zelfs als we het niet meer aankonden, met de coaches die zeiden: ‘Je hoeft de noten niet te lezen, je moet muziek maken, schoonheid maken, we willen dat je hart wijd open staat’; of: ‘Denk na over wat er met je gebeurt’. Of: ‘Vertrouwen!’. Aan wie? Bovendien was het antwoord bijna altijd verschillend onder de koorleden .... Op de dag van de mis was de emotie onbeschrijfelijk: een mix van onbedwingbare vreugde dat we er waren, het besef dat er iets groots voor ons gebeurde en het verlangen dat onze muziek iedereen kon helpen om de totaliteit van de gebeurtenis te ervaren”.

“Na de mis,” vervolgt Milena, ”vroeg ik een van de koorcoördinatoren wat hem blij had gemaakt. Hij zei meteen dat hij niet gelovig was - wat een begin! - maar dat hij kwam zingen omdat zijn ziel zocht, hoewel hij niet wist wat en geen namen of 'etiketten' wilde geven aan het uiteindelijke antwoord. Hij dacht echter dat in gemeenschap met ons, in deze context, zijn zoektocht verruimd kon worden. De ervaring maakte een diepe indruk op hem en nu gaat zijn zoektocht verder, vastberadener”.

Luciano, Brussel