© New York Encounter

Don Giussani. De gepassioneerdheid van de ontmoeting

Kardinaal Christophe Pierre, Apostolisch Nuntius in de Verenigde Staten, herdenkt de stichter van CL op de 20ste verjaardag van zijn dood in zijn homilie tijdens de mis in de New York Encounter
Christophe Pierre *

We zijn allemaal uitgenodigd om dit weekend samen door te brengen in dit huis (het Metropolitan Pavilion, waar de New York Encounter 2025 werd gehouden), en we hebben dit thema meegekregen, dat me erg aanspreekt, hoewel we het niet als een slogan moeten opvatten: “Hier begint een nieuw leven.”

We leven in een wereld waar, in een bepaald land vooral hedentendage, vele messiassen ons een nieuw leven aanbieden, soms op een zeer radicale manier. Dus vroeg ik me af: wat is dit nieuwe leven dat vandaag begint?

Er is iets dat ons op de een of andere manier verenigt in deze zaal vandaag. We zijn allemaal op een bepaald moment in ons leven in aanraking gekomen met een persoon, don Giussani, wiens twintigste sterfdag we nu vieren. Ik ben deze man persoonlijk tegengekomen, maar ik heb hem nooit ontmoet. Ik dacht na over deze ontmoeting met Giussani, omdat het een ontmoeting was met Giussani via zijn discipelen. Dat is interessant. Een ontmoeting met een persoon via zijn discipelen. Denk je daar eens over na? De meesten van ons hebben Giussani leren kennen via zijn discipelen en zijn geschriften. Dit heeft mij geholpen om mijn persoonlijke ervaring van een ontmoeting met Jezus te identificeren. We moeten daarbij geholpen worden zodat we niet in ideeën blijven hangen, want de ontmoeting met Jezus is geen ontmoeting met een idee. Denk aan wat paus Benedictus zei, en wat ook vaak herhaald is door paus Franciscus: ons geloof is geen idee, geen ideologie; het is een ontmoeting met een gebeurtenis. Het woord gebeurtenis was zó belangrijk in het onderwijs van Giussani. De gebeurtenis van een ontmoeting met een persoon, de persoon van Jezus, die een nieuwe horizon van het leven opent. Dit is wat ik ontdekte - het kostte me wat tijd - toen ik aan het schrijven en mediteren was over Giussani's woorden, die me zo aanspraken.

Sommige mensen zeggen dat Giussani erg moeilijk te begrijpen is. En dat was ook mijn eerste reactie. Ik dacht: “Ik lees Giussani niet graag omdat hij te ingewikkeld is.” Maar dan realiseer je je dat Giussani je geen ideeën geeft; hij verwijst, dwingt je te verwijzen naar een ervaring. We hebben allemaal, op een bepaald moment in ons leven, de ervaring van een ontmoeting gehad. Maar als deze ontmoeting vandaag geen ontmoeting blijft, zijn we verloren. We beginnen verhalen te schrijven, we beginnen de ontmoeting te interpreteren met ideeën, en we zijn verloren. Ons geloof is een ontmoeting met een persoon, die op een bepaald moment in ons leven plaatsvindt en die vandaag blijft bestaan. Daarom denk ik - en ik dank degenen die deze bijeenkomst (de New York Encounter) hebben georganiseerd - dat jullie een goede titel hebben gekozen. Natuurlijk is het een goede titel omdat het woorden zijn van een beroemde Italiaanse dichter (Dante Alighieri): Hier begint een nieuw leven.

Ik heb me altijd verbaasd over het evangelie van vandaag: Lucas, de zaligsprekingen. Het is een beetje vreemd, nietwaar? Jezus riep zijn volk en zei: “Zalig zijn jullie omdat jullie honger hebben, omdat jullie lijden.” Besef je dat? “Gezegend zijn jullie omdat jullie lijden.” Het begin van een nieuw leven. Dit is precies waarom ik, denk ik - en dit is wat hij ons leerde - altijd erg onder de indruk ben geweest van Giussani's nadruk op de eerste ontmoeting, die het begin van alles is. Weet je nog, de ontmoeting van de twee discipelen met Jezus? Giussani herhaalde het altijd, om ons uit te nodigen de ervaring van de discipelen vandaag te herhalen. Dus, de incarnatie van God - geen idee, maar een ontmoeting. Herinner je je de vier principes van Evangelii Gaudium? Een daarvan is dat de werkelijkheid belangrijker is dan het idee. Nu proberen veel mensen, in de politiek, in het sociale leven, in de wereld van vandaag, een nieuwe wereld op te bouwen, een vernieuwde wereld met ideeën, en we vergeten de ontmoeting. We vergeten mensen. We vergeten mensen omdat we de juiste ideeën hebben, we weten hoe we dingen moeten doen.... Maar hier begint een nieuw leven door middel van een ontmoeting. Beatrice. Wat was Beatrice voor Dante? En wie was die man? Een nieuw leven.

Giussani vertelde ons, en dat vind ik heel mooi, dat we allemaal de ervaring van de discipelen opnieuw moeten beleven in ons dagelijks leven, dag na dag. Het is trouwens iets heel eenvoudigs. Weet je, het waren gewone mensen, mensen met gewone levens. Maar ze leefden hun leven in afwachting van iets, verlangend naar iets. Iets dat ze niet kenden. Toen hadden ze een ontmoeting. Ik weet niet of je ooit video's hebt gezien waarop don Giussani over deze ontmoeting spreekt: zo'n passie! Wij zouden dezelfde passie moeten hebben als we Jezus ontmoeten.

Ik herinner me altijd een episode: Ik heb een aantal neven en een paar jaar geleden was ik bij hen. Ze vroegen me eens - omdat ik de enige volwassene was - wanneer ik Jezus had ontmoet. Ze waren een beetje verbaasd... want ik ging naar het seminarie toen ik zeventien was, toen ik nog een jonge man was. Tegenwoordig noemen ze ons de “babybisschoppen”, “de babypriesters”. Maar weet je waarom ik daarheen ging? Omdat er een ontmoeting was. En die ontmoeting opende mijn hart, opende een nieuwe horizon, zodat ik net als de discipelen kon luisteren naar de stem van Hem die mijn hart kwam aanraken en me uitnodigde Hem te volgen. We zijn ons er niet noodzakelijkerwijs van bewust, maar het gebeurde. En wat er gebeurt, is de gebeurtenis. Het is geen idee; je schrijft geen doctoraat om er te komen. Je volgt gewoon. Je gehoorzaamt en je bent gelukkig. Het is de vreugde van het evangelie omdat je iemand hebt ontmoet en Hem volgt. Je voelt een soort extra zekerheid omdat Hij er is.

Giussani's woorden - we hoorden ze gisteren in de boekpresentatie - in de prachtige dialoog die we gisteren hoorden: aanwezigheid; aanwezigheid! In de wereld van afwezigheid, in de wereld waar we mensen elimineren, waar we een samenleving bouwen zonder mensen, we bouwen een samenleving alleen met geld... Jezus begint bij ons. Gods incarnatie in onze wereld begint op het meer van Tiberias met nederige vissers die Jezus volgen. De weg is dus voor ons allemaal uitgestippeld. En dank God voor Giussani, want hij is als onze gids.

De Kerk is als een groot huis, met veel deuren en ramen. De Kerk is geen sekte. De Kerk is niet iets waarin we bescherming zoeken. De Kerk is onze wereld, bewoond door Gods aanwezigheid. Dit is het punt. God is in de wereld gekomen. En wat zegt Hij? Volg mij, ik hou van jullie en ik zal jullie leren lief te hebben zoals ik van jullie hou. Dit is de enige belofte die Hij heeft gedaan. Dit is het nieuwe leven. En er is een methode, het is als een school... Daarom mag ik Giussani zo graag, omdat Giussani de rol van de Kerk begreep, duidelijk, volledig. De belangrijkste rol van de Kerk is onderwijs: opvoeden.

De Kerk helpt ons te begrijpen waar we vandaan komen en waar we hoopvol naar toe gaan in deze wereld. Nu juist beleven we dit jaar als het Jubeljaar op uitnodiging van paus Franciscus. Regelmatig hebben we deze momenten in het leven van de Kerk: we staan stil, we verheugen ons over het geschenk van God en we herlanceren onszelf op weg naar een nieuwe toekomst. Het is niet alleen een droom. Het is hoop. En hoop wordt juist concreet gemaakt door de zaligsprekingen die we vandaag hoorden. Jezus komt niet om het lijden uit te bannen. Sterker nog, Hij heeft zelf geleden. Hij komt de dood niet uitbannen. Hij komt misschien niet eens om alle vormen van onrecht uit te bannen. Maar Hij komt om ons te helpen midden in deze wereld te staan, zodat we in deze wereld kunnen wandelen, niet om aan de wereld te ontsnappen, maar met de hoop - zoals de tweede lezing van vandaag zegt - op de opstanding. Hoop is eeuwig leven, het koninkrijk van God. We kunnen het zo noemen - er zijn grote theologen -: de eschatologische dimensie, die heel belangrijk is in onze visie op de wereld. We zijn geprojecteerd op de toekomst omdat de toekomst in God is. Maar het is een toekomst die rekening houdt met de realiteit waarin we vandaag leven en die ons de kracht geeft om die realiteit te veranderen door de kracht van ons vermogen om te hopen.

Ik vraag me altijd af, als Kerk - bijvoorbeeld als ik kijk naar de katholieke Kerk in de Verenigde Staten vandaag - wat wij deze wereld te bieden hebben? Wat kunnen wij deze samenleving bieden? We zijn overal: in gezinnen, natuurlijk, op scholen, in het onderwijs, in het sociale leven, in de wereld van het werk, we kunnen zelfs zeggen in de politiek. Het is interessant om het aantal katholieken in de regering te zien. Katholieken in de regering! Wat betekent dat? Is het een speciale categorie mensen? Nee, nee, nee, nee, nee! Wat worden we dan verondersteld aan te bieden? Hier begint een nieuw leven. Hier begint een nieuw leven. Maar dat is niet door ons bedacht. We hebben het niet gecreëerd of bedacht. Het is geen kwestie van kunstmatige intelligentie. Het is een geschenk van God. We worden discipelen omdat iemand anders is gekomen om ons te onderwijzen, om ons te ontmoeten en om onze harten te openen en ons een nieuwe levenshorizon te geven.

Thank God for Giussani. Thank God for all of us because we have been touched by one of the most beautiful charisms in the Church today. Actually, the Church is full of charisms; that is the beauty of the Church. It means that the Church is not just the result of our efforts. It is also the result of our efforts, but the Church is us, always waiting to receive the gift of God... if you knew the gift of God in your life... Amen.

Dank God voor Giussani. Dank God voor ons allemaal omdat we geraakt zijn door een van de mooiste charisma's in de Kerk van vandaag. Eigenlijk is de Kerk vol charisma's; dat is de schoonheid van de Kerk. Het betekent dat de Kerk niet alleen het resultaat is van onze inspanningen. Ze is ook het resultaat van onze inspanningen, maar de Kerk zijn wij, altijd wachtend om de gave van God te ontvangen... als je de gave van God in je leven zou kennen... Amen.

New York, 16 februari 2025

* Apostolisch Nuntius in de Verenigde Staten