Laatst was ik met mijn Augustijner broeders aan het kijken naar de live uitzending van de verkiezing van de nieuwe paus. Toen kardinaal Mamberti de naam - Robert Francis Prevost - aankondigde vanaf het balkon van de Sint-Pietersbasiliek, kon ik niet geloven wat er gebeurde. Zelfs nu heb ik moeite om het te bevatten. Maar het besef dringt door: “Als Christus aanklopt gaat het vaak zo, als een verrassing, die uitdaagt wat we al weten en wat onze verwachtingen zijn. Dit is de eerste keer in de geschiedenis dat een Augustijn tot paus is gekozen en het is de eerste keer dat ik een paus persoonlijk ken op het moment van zijn verkiezing. Net zoals Paus Franciscus een verrassing was, is Paus Leo XIV dat ook. Ik heb de nieuwe paus ontmoet toen hij van 2001 tot 2013 algemene overste van de orde was. Ik had verschillende gelegenheden om hem te ontmoeten, twee in het bijzonder, toen ik hem enkele zaken voorlegde met betrekking tot mijn ambt als pastoor en mijn relatie met de Augustijnse gemeenschap waartoe ik behoorde. Ik denk met ontroering terug aan zijn vaderlijke begeleiding en de wijze raad die hij mij gaf en die ik gekoesterd heb: “Gemeenschap is nooit iets statisch of vaststaands, maar een constructie waartoe we dag na dag worden opgeroepen.”

Door de jaren heen hebben deze woorden me enorm geholpen om geduld en een gevoel van vaderlijke leiding te cultiveren - kwaliteiten die ik vandaag de dag nog steeds hard nodig acht. Hijzelf verklaarde zijn keuze voor de naam Leo XIV als een eerbetoon aan paus Leo XIII, de paus van Rerum Novarum, die ervoor zorgde dat de Kerk niet werd overspoeld door de golf van vrijmetselaarsecularisme die aan het einde van de 19e eeuw een zware slag toebracht aan de Kerk en de samenleving door de oprichting van de Staat en de onderdrukking van religieuze ordes. Hij toonde ook een bijzondere sympathie voor de Augustijnen en hielp hen op alle mogelijke manieren om die storm te boven te komen.



Ik ben dolgelukkig met deze gebeurtenis, die voor mij zo bijzonder is omdat de huidige Augustijner Orde is opgericht door een paus. Het was het jaar 1256. Franciscus van Assisi was dertig jaar eerder gestorven en de communes waren in opkomst. Voor de Kerk betekende dit een aanwezigheid binnen deze gemeenschappen die haar ontwikkeling zou garanderen, vooral op cultureel niveau. In die tijd waren er talrijke broederschappen van kluizenaars in Italië, voornamelijk geconcentreerd in de hogere regionen van Lazio, Toscane en De Marken. Deze broederschappen volgden al de regel van Augustinus, waarvan de oorsprong bijna duizend jaar teruggaat tot de 5e eeuw, door het werk van Augustinus zelf. Eerst besloot Paus Innocentius IV en daarna Alexander IV om ze allemaal te verenigen in één Orde, die de regel van Sint-Augustinus bleef volgen. In haar bijna achthonderdjarige geschiedenis heeft de Orde zich over de hele wereld verspreid, te beginnen in Europa, met name Italië, Frankrijk, Duitsland en Spanje.

Op dit moment maakt de Orde, zelfs te midden van een roepingencrisis, een aanzienlijke groei door, vooral in Azië en Afrika. Haar geschiedenis wordt gekenmerkt door talloze heiligen en eerbiedwaardigen - onder wie de heilige Rita van Cascia en de heilige Nicolaas van Tolentino, de eerste heilige van de Orde - die getuigen van de rijkdom van het Augustijns charisma voor de Kerk. In tegenstelling tot andere charisma's die specifieke aspecten van het christelijke leven hebben ontwikkeld bestaat het Augustijns charisma in essentie uit het volledig beleven van de ervaring van de eerste christenen, zoals beschreven in de Handelingen der Apostelen. Het begin van het eerste hoofdstuk van de regel van Augustinus vat dan de kern ervan samen: “Het belangrijkste doel waarvoor jullie zijn samengekomen is om harmonieus in het huis te leven en om één ziel en één hart te hebben dat op God gericht is.” Wanneer het doel van het leven God is, is het niet moeilijk om te ervaren dat je één bent. Problemen ontstaan pas als dat doel vervaagt.

De grote vreugde van deze gebeurtenis is het tastbare bewijs dat God ons nooit in de steek laat en altijd iemand geeft die ons terug kan brengen naar het hart van het geloof.

Ik herinner me dat toen ik zestig jaar geleden lid werd van de Augustijnen het voor mij niet zo gemakkelijk was om het charisma van Augustinus te begrijpen en te beleven. Wat mij hielp was de ontmoeting met het charisma van don Giussani vijftig jaar geleden. Ik had het geluk om don Giussani te volgen toen hij meerdere keren per jaar priesters ontmoette. Door hem te ontmoeten heb ik het Augustijns charisma echt leren begrijpen en ik ben er enthousiast over. Charismatische gaven zijn gaven van God en zijn nooit in strijd met elkaar; ze ondersteunen elkaar juist in het laten rijpen van het geloof, waardoor het de schokken en uitdagingen van het leven kan weerstaan. Dat een paus de Augustijner Orde heeft gesticht doet me beseffen dat het een andere paus zal zijn die het charisma nieuw leven zal inblazen te midden van de moeilijke en complexe situatie van vandaag.

Ik was diep ontroerd door een passage uit de homilie die de nieuwe paus na zijn verkiezing tot de kardinalen richtte: “het is zich klein maken opdat Hij bekend en verheerlijkt wordt; zich volledig inzetten opdat niemand de kans ontgaat Hem te leren kennen en lief te hebben.”

Als dit de fundamenten zijn van de nieuwe paus, dan hebben we een goede start gemaakt. Als we ze kunnen omarmen, zullen ook wij in staat zijn om bij de les te blijven. De grote vreugde van deze gebeurtenis is het tastbare bewijs dat God ons nooit in de steek laat en altijd iemand geeft die ons terug kan brengen naar het hart van het geloof.

* Giuseppe Scalella is Augustijner priester