Francis Tarwater is veertien jaar oud en heeft altijd in het bos gewoond met een bejaarde oudoom, een ietwat gekke kluizenaar die zichzelf een ‘profeet’ noemt. Aan het begin van de roman sterft de oude man, maar de jongen is te dronken om zijn graf af te graven. Ik begon aan dit boek toen ik een paar jaar ouder was dan Francis. Na de eerste paar pagina's te hebben gelezen zocht ik de bijbeltekst op waar de titel vandaan komt: ‘Van de dagen van Johannes de Doper tot nu toe breekt het Rijk der hemelen zich met geweld baan en geweldenaars maken het buit.’ (Matteüs 11:12). Ik dacht dat het me zou helpen het boek beter te begrijpen maar dat was niet het geval. Mij was verteld dat de personages van Flannery O'Connor worden gedreven door genade, maar ik zag alleen hun wreedheid en obsessie.

Toch bleef ik lezen. Die verharde mannen uit het zuiden van de Verenigde Staten, die levens opgesloten in hun eigen mysterie, lieten me niet met rust. En dat was precies wat ik nodig had. Francis heeft een oom die onderwijzer is en hem zelfbeheersing probeert bij te brengen, gebaseerd op wetenschap en rede. Maar de oude ‘profeet’, zij het op een verwrongen en obsessieve manier, gaf de jongen een mysterieuze ‘honger naar het leven’ mee. Die innerlijke wond raakte me toen en blijft me bezighouden. In het evangelie is het Griekse woord voor ‘geweld’ bia, een woord dat ook ‘kracht’ en ‘vitaliteit’ betekent (verbonden met bios, ‘leven’). Als ik Flannery O'Connor lees roept dat ‘geweld’ iets in mij op, het wekt een vorm van verlangen dat soms sluimert onder het oppervlak van een te tam, al te voorspelbaar leven. Deze ruwe personages, verstoken van gezond verstand, dorsten ook naar genade. Hun koppigheid, zelfs hun fanatisme, verbergt een kwetsbaarheid die dicht bij verlossing ligt.

Flannery O'Connor
De Geweldenaars



Zo gaf Flannery O'Connor mij toen – en geeft zij mij nu nog steeds – onverwacht een oproep tot hoop. Het lot van haar hoofdpersoon wordt vervuld door wonden, afwijzing en angst te doorstaan. Toch is het geen wanhoop, omdat zij niet terugdeinzen voor ervaringen, voor het zweten en het vuil van de werkelijkheid. O'Connor zei zelf dat mensen zonder hoop “nergens lang naar kijken, omdat ze geen moed hebben”. Inderdaad, “de weg naar wanhoop is het weigeren van elke vorm van ervaring”. Ze concludeerde: “De roman is natuurlijk een manier om ervaring op te doen.” Dat is het: het lezen van The Violent Bear It Away is een ervaring die mij als jongeman heeft getekend en mij nog steeds helpt om met rusteloosheid en verlangen naar de wereld te kijken.