Dierbare broeders en zusters,

Patriarch Theophilos III en ikzelf zijn met gebroken hart teruggekeerd uit Gaza. Maar we zijn ook bemoedigd door de getuigenissen van veel mensen die we hebben ontmoet.

We kwamen terecht in een plaats van verwoesting, maar ook van prachtige menselijkheid. We liepen door het stof van ruïnes, langs ingestorte gebouwen en overal tenten: in binnenplaatsen, steegjes, op straat en op het strand – tenten die een thuis zijn geworden voor mensen die alles hebben verloren. We stonden tussen families die de dagen van ballingschap niet meer kunnen tellen omdat ze geen uitzicht hebben op terugkeer. Kinderen praatten en speelden zonder met hun ogen te knipperen – ze waren al gewend aan het geluid van de bombardementen.

En toch, temidden van dit alles, kwamen we iets tegen dat dieper ging dan de verwoesting: de waardigheid van de menselijke geest die weigert te verdwijnen. We ontmoetten moeders die eten klaarmaakten voor anderen, verpleegsters die wonden met zachtheid verzorgden, en mensen van alle geloofsovertuigingen die nog steeds baden tot de God die ziet en nooit vergeet.

Christus is niet afwezig in Gaza. Hij is daar – gekruisigd in de gewonden, begraven onder het puin en toch aanwezig in elke daad van barmhartigheid, elke kaars in de duisternis, elke hand die wordt uitgestoken naar de lijdenden.

We zijn niet gekomen als politici of diplomaten, maar als pastores. De Kerk, de hele christelijke gemeenschap, zal hen nooit in de steek laten.

Het is belangrijk om te benadrukken en te herhalen dat onze missie niet voor een specifieke groep is maar voor iedereen. Onze ziekenhuizen, opvangcentra, scholen, parochies – St. Porphyrius, de Heilige Familie, het Al-Ahli Arab Hospital, Caritas – zijn plaatsen van ontmoeting en uitwisseling voor iedereen: christenen, moslims, gelovigen, twijfelaars, vluchtelingen, kinderen.

Humanitaire hulp is niet alleen noodzakelijk – het is een kwestie van leven en dood. Het weigeren ervan is geen uitstel maar een vonnis. Elk uur zonder voedsel, water, medicijnen en onderdak veroorzaakt diepe schade.

We hebben het gezien: mannen die urenlang in de zon staan in de hoop op een eenvoudige maaltijd. Dit is een vernedering die moeilijk te verdragen is als je het met eigen ogen ziet. Het is moreel onaanvaardbaar en onverdedigbaar.

Daarom steunen we het werk van alle humanitaire actoren – lokaal en internationaal, christelijk en islamitisch, religieus en seculier – die alles op het spel zetten om leven te brengen in deze zee van menselijke verwoesting.

En vandaag verheffen we onze stem in een oproep aan de leiders van deze regio en de wereld: er kan geen toekomst zijn op basis van gevangenschap, verdrijving van Palestijnen of wraak. Er moet een manier zijn om het leven, de waardigheid en alle verloren menselijkheid te herstellen. We maken ons de woorden van paus Leo XIV van afgelopen zondag tijdens het Angelus eigen:

“Ik herhaal mijn oproep aan de internationale gemeenschap om het humanitaire recht na te leven en de verplichting om burgers te beschermen te respecteren, evenals het verbod op collectieve bestraffing, het willekeurig gebruik van geweld en de gedwongen ontheemding van de bevolking.”

Het is tijd om een einde te maken aan deze waanzin, de oorlog te beëindigen en het algemeen belang van de mensen als hoogste prioriteit te stellen.

We bidden – en roepen op – tot de vrijlating van allen die van hun vrijheid zijn beroofd, tot de terugkeer van de vermisten en de gijzelaars, en tot genezing van de lang lijdende families aan alle kanten.

Als deze oorlog voorbij is hebben we een lange weg te gaan om het proces van genezing en verzoening tussen het Palestijnse volk en het Israëlische volk te beginnen, na de vele wonden die deze oorlog in het leven van zo velen heeft veroorzaakt: een oprechte, pijnlijke en moedige verzoening. Niet vergeten, maar vergeven. Niet de wonden uitwissen, maar ze omzetten in wijsheid. Alleen zo kan vrede mogelijk worden – niet alleen politiek, maar ook menselijk.

Als herders van de Kerk in het Heilige Land hernieuwen wij ons engagement voor een rechtvaardige vrede, voor onvoorwaardelijke waardigheid en voor een liefde die alle grenzen overschrijdt.

Laten we vrede niet tot een slogan maken terwijl oorlog het dagelijks brood van de armen blijft.

Jeruzalem, 22 juli 2025

* Latijns patriarch van Jeruzalem