Vaticaan, 11 augustus 2025

Aan Zijne Excellentie
Mgr. Nicolò Anselmi, bisschop van Rimini


Het thema van de 46e Ontmoeting voor Vriendschap tussen Volkeren, die de komende dagen in Rimini zal plaatsvinden, is een uitnodiging tot hoop: “...een steen, een uitverkoren, kostbare hoeksteen. En wie op Hem vertrouwt, zal niet worden teleurgesteld.” (cf. 1 Pt 2:6). Hoop stelt inderdaad niet teleur (cf. Rom 5,5).

Woestijnen zijn over het algemeen plaatsen die worden afgewezen en geacht worden ongeschikt te zijn voor leven. En toch keert de Heilige Schrift daar, waar niets lijkt te kunnen ontstaan, voortdurend terug om te vertellen over Gods passages. Allereerst wordt zijn volk geboren in de woestijn. Alleen tijdens hun tocht door de woestijn rijpt de keuze voor vrijheid. De bijbelse God – die observeert, luistert, het lijden van zijn kinderen kent en neerdaalt om hen te bevrijden (cf. Ex 3,7-8) – verandert de woestijn in een plaats van liefde en beslissingen, laat haar bloeien als een tuin van hoop. De profeten herinneren zich deze als de plaats van een verloving, waarnaar men telkens terugkeert wanneer het hart lauw wordt, om opnieuw te beginnen vanuit Gods trouw (cf. Hos 2,16). Monniken en zusters hebben millennia lang namens ons allen in de woestijn gewoond, als vertegenwoordigers van de hele mensheid, samen met de Heer van de stilte en het leven.

De Heilige Vader heeft het op prijs gesteld dat een van de tentoonstellingen die kenmerkend zijn voor de Meeting van dit jaar gewijd is aan het getuigenis van de martelaren van Algerije. In hen komt de roeping van de Kerk tot uiting om in de woestijn te wonen in diepe gemeenschap met de hele mensheid, waarbij de muren van onverschilligheid die religies en culturen tegen elkaar opzetten, worden overwonnen, in volledige navolging van de beweging van de incarnatie en de gave van de Zoon van God. Deze manier van aanwezigheid en eenvoud, van kennis en van “dialoog van het leven”, is de ware weg van de zending. Niet zelfvertoning, in de tegenstelling van identiteiten, maar zelfgave tot aan het martelaarschap van hen die, dag en nacht, in vreugde en te midden van beproevingen, alleen Jezus als Heer aanbidden.

Er zal, zoals gebruikelijk, geen gebrek zijn aan dialogen tussen katholieken van verschillende gezindten en met gelovigen van andere denominaties en niet-gelovigen. Dit zijn belangrijke luisteroefeningen, die de “nieuwe stenen” voorbereiden waarmee de toekomst kan worden gebouwd die God al voor iedereen in petto heeft maar die zich alleen ontvouwt als we elkaar verwelkomen. We kunnen het ons niet langer veroorloven om ons te verzetten tegen het Koninkrijk van God, dat een Koninkrijk van vrede is. En waar de verantwoordelijken van staats- en internationale instellingen niet in staat lijken te zijn om de rechtsstaat, bemiddeling en dialoog af te dwingen, moeten religieuze gemeenschappen en het maatschappelijk middenveld het aandurven om profetisch te zijn. Dit betekent dat we ons in de woestijn moeten laten drijven en nu moeten zien wat er kan ontstaan uit het puin en uit zoveel, te veel, onschuldig lijden. Paus Leo XIV raadde de Italiaanse bisschoppen aan om “wegen van onderwijs in geweldloosheid, bemiddelingsinitiatieven in lokale conflicten en gastvrije projecten die de angst voor de ander omzetten in een kans voor ontmoeting” te bevorderen. Hij vraagt verder dat “elke gemeenschap een ‘huis van vrede’ wordt, waar men leert hoe vijandigheid door dialoog kan worden ontmanteld, waar gerechtigheid wordt beoefend en vergeving wordt gekoesterd. Vrede is geen spirituele utopie: het is een bescheiden pad, bestaande uit dagelijkse gebaren die geduld en moed, luisteren en handelen met elkaar verweven, en dat vandaag meer dan ooit onze waakzame en vruchtbare aanwezigheid vereist" (Toespraak tot de bisschoppen van de Italiaanse Bisschoppenconferentie, (Engels) 17 juni 2025).

De Heilige Vader moedigt ons daarom aan om het nieuwe een naam en vorm te geven, zodat geloof, hoop en naastenliefde kunnen worden vertaald in een grote culturele ommekeer. Onze geliefde paus Franciscus heeft ons geleerd dat “de keuze voor de armen in de eerste plaats een theologische categorie is en niet zozeer een culturele, sociologische, politieke of filosofische” (Evangelii gaudium, 198). God koos inderdaad voor de nederigen, de kleinen, de machtelozen, en vanuit de schoot van de Maagd Maria maakte Hij zich een van hen, om Zijn verhaal in onze geschiedenis te schrijven. Authentiek realisme is dus datgene wat degenen omvat die “een andere manier hebben om naar de dingen te kijken: zij zien aspecten van de werkelijkheid die onzichtbaar zijn voor de machtscentra waar belangrijke beslissingen worden genomen” (Fratelli tutti, 215). Zonder de slachtoffers van de geschiedenis, zonder degenen die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, zonder migranten en vluchtelingen, zonder de roep van de hele schepping, zullen we geen nieuwe stenen hebben. We zullen de waanzinnige droom van Babel blijven volgen en onszelf voorhouden dat het aanraken van de hemel en het maken van een naam voor onszelf de enige menselijke manier is om de aarde te bewonen (cf. Gen 11:1-9). Het negeren van de stemmen van anderen en het opgeven van het elkaar begrijpen zijn echter vanaf het begin mislukte en ontmenselijkende ervaringen. Ze moeten worden bestreden met het geduld om een steeds ander Mysterie te ontmoeten, waarvan het verschil tussen elke persoon een teken is.

Onbewapend en ontwapenend moet de aanwezigheid van christenen in de hedendaagse samenlevingen met vaardigheid en verbeeldingskracht het evangelie van het Koninkrijk vertalen in vormen van ontwikkeling die alternatieven bieden voor wegen van groei zonder rechtvaardigheid en duurzaamheid. Om de levende God te dienen, moeten we de afgoderij van de winst achter ons laten, die de rechtvaardigheid, de vrijheid van ontmoeting en uitwisseling, de deelname van allen aan het algemeen welzijn en uiteindelijk de vrede ernstig heeft aangetast. Een geloof dat zich vervreemdt van de woestijnvorming van de wereld of dat indirect bijdraagt aan het tolereren ervan zou Jezus Christus niet meer volgen. De voortdurende digitale revolutie dreigt discriminatie en conflicten te versterken: zij moet daarom worden bewoond met de creativiteit van hen die, gehoorzaam aan de Heilige Geest, niet langer slaven zijn maar kinderen. Dan wordt de woestijn een tuin en de “stad van God”, voorspeld door de heiligen, verandert onze verlaten plaatsen.

Paus Leo roept de voorspraak in van de Heilige Maagd Maria, de Morgenster, om de inzet van elke persoon in gemeenschap met de herders en de kerkelijke gemeenschappen waartoe zij behoren, te ondersteunen: "...in samenwerking met alle andere leden van het Lichaam van Christus zullen we dan allemaal harmonieus samenwerken als één. De uitdagingen voor de mensheid zullen minder beangstigend zijn, de toekomst zal minder donker zijn en het onderscheidingsvermogen zal minder ingewikkeld zijn... als we samen de Heilige Geest gehoorzamen!" (Preek tijdens de wake van Pinksteren met bewegingen, verenigingen en nieuwe gemeenschappen, 7 juni 2025).

Ik sluit mij van harte aan bij de goede wensen van de Heilige Vader en maak van de gelegenheid gebruik om mijn bijzondere respect aan Uwe Eminentie te betuigen.

Hoogachtend,
Pietro Kardinaal Parolin
Staatssecretaris