Het was een historisch moment, een moment dat onmiddellijk in ons geheugen werd gegrifd en daar voor altijd zal blijven. De duisternis die valt over het lege plein. De regen die steeds harder viel. En een in het wit geklede man die voor de gekruisigde stond en tot God riep met de woorden van de discipelen: "Meester, maakt het u niet uit dat we vergaan?" Geeft U niet om mij, om ons? Het was een schouwspel vergelijkbaar met wat we twee weken later zouden zien in een Goede Week zonder precedent: de heilige mis van Witte Donderdag, de kruisweg, pasen ... allemaal teruggebracht tot de essentie. De paus, een handvol anderen - en de aanwezigheid van Christus.

Maar dat gebed eind maart, het gebed dat Paus Franciscus uitriep op een nog nooit zo verlaten plein, opende een weg. Van onschatbare waarde voor degenen die proberen die weg te volgen. Zoals de paus zei, is deze ongeëvenaarde omstandigheid, die in staat is 'onze kwetsbaarheid bloot te leggen en de valse en overbodige zekerheden waarop we onze dagelijkse schema's hebben gebouwd te ontmaskeren', ons direct laat ervaren hoezeer we de verrezen Christus nodig hebben, geen veroordeling. In plaats daarvan is het een kans - een geweldige kans.
Dit is "de tijd van ons oordeel". Niet 'van Uw oordeel', sprak paus Franciscus met klem, vrijmoedig tot God sprekend, 'maar van ons oordeel: een tijd om te kiezen wat belangrijk is en wat voorbijgaat, een tijd waarin wat nodig is te scheiden van wat niet nodig is.' Het is de tijd van bekering, waarin dat woord niet langer overeenkomt met enige vorm van moralisme, alsof het gewoon een ethische inspanning is: wat van ons gevraagd wordt is een bijzondere blik op de werkelijkheid. Naar wie kijken we? Wat zoeken we? Wat nodig is, is een stap die plaatsvindt op het niveau van kennis.

Dit is de boodschap van veel mensen die de afgelopen weken op vele manieren tot uitdrukking is gekomen, en u vindt voorbeelden op de volgende pagina's. Als deze dramatische noodsituatie simpelweg aan ons voorbij zou gaan zonder een toename van ons bewustzijn, zou dat een ramp zijn die nog eens bovenop het ondragelijke gewicht van de dood van zovelen komt. Erger nog: het zou een andere steen op het graf van onze mensheid leggen, waardoor we nog meer verloren en leeg zouden zijn dan voorheen.

Toch kan deze duizelingwekkende tijd heel anders zijn. Het kan een gelegenheid zijn om 'ons menszijn opnieuw te laten ontwaken', zoals aangegeven door de titel van een boekje dat is verschenen met daarin een uitgebreid interview met Julián Carrón, de president van Gemeenschap en Bevrijding, die worstelt met de vragen die we allemaal hebben, zich daarbij volledig rekenschap gevend van "het krachtige binnenbreken van de werkelijkheid die de behoefte om te begrijpen die we ‘rede’ noemen weer in heel haar draagwijdte naar boven heeft laten komen", zonder iets over te slaan of weg te laten. Het behandelt de onvermijdelijke vragen die zijn gerezen en geeft de redenen waarom we ervoor zouden moeten kiezen ze serieus te nemen. Dit boekje (beschikbaar via Het ontwaken van het menszijn ) zal op een of andere manier onze pogingen daartoe ondersteunen.