7 oktober was de Dag van de Opening van het Jaar voor de CL-gemeenschap in het Heilige Land. Het was ook de dag van het begin van de oorlog tussen Hamas en Israël. Het zou een speciale bijeenkomst worden, de eerste bijeenkomst van de scholen van de gemeenschap in Haifa, Jeruzalem en Bethlehem. Palestijnse christelijke Arabieren, Italianen, Spanjaarden en Israëlische burgers. Ongeveer twintig mensen in totaal. Drie dagen bij elkaar, van vrijdag tot zondag in het klooster in Abu Gosh, een paar kilometer van Jeruzalem, om elkaar beter te leren kennen. Daarvoor was het de gelegenheid, en voor nog veel meer. De wolk van Hamasraketten die vanuit Gaza werden gelanceerd, het bloedbad op de rave-party, de gijzelingen, de meedogenloze en genadeloze vergeldingsacties van het Israëlische leger, de vlucht van honderdduizenden Palestijnen, de bomaanslagen in het ziekenhuis. De logica van de oorlog ontvlamde die uren en de dagen die volgden, en stortte het Heilige Land en de levens van elk van de deelnemers aan de CL-bijeenkomst opnieuw in de nachtmerrie van geweld. "Geloof, de vervulling van de rede", de titel die werd voorgesteld voor de Opening van Jaar 2023, verstrengelde zich op mysterieuze wijze met de krantenkoppen: "Israël in het hart getroffen", "Het Midden-Oosten in vlammen", "Israël, bloedbad".

De beslissing om samen te komen in Abu Gosh werd ingegeven door objectieve redenen die verband hielden met de politieke situatie: Israëlische burgers mogen niet naar de Palestijnse gebieden reizen, terwijl vrouwen van de gemeenschap in Bethlehem toestemming hadden gekregen om Jeruzalem binnen te gaan. Karen is een Joodse bekeerling tot het Messianisme, een protestantse kerk die Jezus erkent als de messias. Ze gaat sinds een jaar naar de Jerusalem School of Community. "Ik heb geprobeerd naar veel groepen te gaan," vertelde ze de anderen, "maar geen enkele is zoals die van jullie. Jullie zijn christenen die niet gestopt zijn met zoeken naar geluk." Zij zou bijvoorbeeld niet in staat zijn geweest om naar Jericho te gaan, waar ze aanvankelijk van plan waren om naartoe te gaan.



Lina daarentegen is een Arabische christen uit Bethlehem. Ze kwam een dag eerder aan in Jeruzalem: ze was al meer dan een jaar niet meer bij het Heilig Graf geweest, hoewel ze er maar een paar kilometer vandaan woonde. "Die eerste dag samen was prachtig. Na de korte introductie door Hussam, de CL-verantwoordelijke in het Heilige Land, speelden we samen spelletjes. We hadden plezier en hebben veel gelachen. Ik ging blij naar bed. Ik dacht terug aan die momenten en lachte in mezelf. Ik voelde me geliefd." Ze wist niet dat ze wakker zou worden in een land in oorlog.

"Het eerste bericht was van Karen," zegt Daniela, een Italiaanse archeologe, curator van het Terra Sancta Museum in Jeruzalem: "In het begin begrepen we niet wat er gebeurde. Er zijn soms bombardementen vanuit Gaza, maar dat zijn geïsoleerde gevallen. Maar na een tijdje werd het duidelijk. We zagen dat Hamas over land had aangevallen. De sirene klonk en we gingen de schuilkelder in. Toen we naar buiten kwamen, stond de heuvel voor ons in lichterlaaie." Niemand begreep wat hij moest doen. De straat opgaan was gevaarlijk. De mensen die in Bethlehem woonden, wisten niet zeker of ze terug konden. Sommige mensen hadden ook hun kinderen meegenomen naar het de openingsdag. Karen sloot zich doodsbang op in haar kamer: ze was bang dat iemand haar zou komen ontvoeren omdat ze Joods is. "Onze blikken waren genoeg om de spanning te begrijpen," zegt Hussam, een arts uit Haifa: "Te midden van de onrust zeiden we tegen onszelf dat het enige wat we konden doen was bidden. Het enige wat we konden aanbieden. De situatie was erg onzeker, maar we begrepen dat we geroepen waren om daar te zijn en door te gaan met wat we deden." Lina voegt eraan toe: "Ik wist niet wat ik moest zeggen. Mijn familie was thuis gebleven. Iemand had de kinderen daar. Ik zei dat wat ze ook zouden doen, ik hun beslissing zou volgen. Het was moeilijk, maar het samenzijn maakte het iets minder moeilijk."

Lauden bidden in het Heilige Land tijdens een oorlog gebeurt niet elke dag. Bepaalde woorden resoneren meer en graven diep. "De Heer zal je beschermen tegen alle kwaad, Hij zal je leven beschermen," zegt Psalm 120. En een antifoon luidt: "Ik zal hun rouw veranderen in blijdschap. Ik zal hun troost en vreugde geven."

De begindag begon met een korte les door pater Gianfranco Pinto Ostuni, franciscaan van het Heilige Land. Daarna luisterden ze naar het getuigenis van Jone Echarri. Daarna die van Souzy Hazin, een Palestijnse uit Bethlehem, die vertelde over de moeilijkheden van het leven in de gebieden onder de Palestijnse Nationale Autoriteit. "Voordat ik de beweging ontmoette, was ik altijd bezorgd over mijn toekomst en die van mijn twee kinderen. Ik had het gevoel dat er iets ontbrak. Ik voelde me eenzaam en overweldigd door de verantwoordelijkheden van het leven. Ik vroeg Jezus altijd: waarom heeft U mij hier gebaard? Maar hij gaf geen antwoord."

Toen ontmoette ze een groep Italianen die haar introduceerden in het leven van de beweging, een manier van leven die haar op een magnetische manier aantrok: "Onze vriendschap hielp me mijn ogen te verwijden om Jezus te zien, naar zijn stem te luisteren en mijn hart te openen. Ze behandelden me als een mens en dat heeft mijn leven veranderd. In hun ogen zie ik Jezus." Souzy werd onderbroken door de sirene die een nieuwe raketinslag aankondigde. Iedereen stond op en ging naar de schuilkelder. Met gespitste oren en gebalde harten wachtten ze in stilte op de explosie. Die kwam echter niet. Na een paar minuten ging het alarm af. En ze keerden terug om naar de getuigenis te luisteren. De getuigenis ging verder: "Nu, dankzij onze vriendschap en zelfontdekking, ben ik ongelooflijk gelukkig dat ik geboren ben en in Bethlehem woon, de stad waar Jezus geboren is. En ik heb geleerd om mijn leven te accepteren zoals het is en om te proberen het beter te maken voor mij, mijn familie en ook voor mijn stad. En ik heb van deze nieuwe vrienden geleerd dat we de wereld kunnen veranderen door eerst onszelf te veranderen."

Daniela had de liederen voorbereid, waaronder Se tu sapessi (als je wist) van pater Antonio Anastasio. "Het was ontroerend om het die ochtend te zingen. Het hielp de vraag uit te drukken die ik van binnen had. Het is Christus die tegen de Samaritaanse vrouw zegt: Als je eens wist hoe lang ik op je heb gewacht / Hoeveel ik aan je heb gedacht, hoe graag ik je wilde hebben. Ik besefte Wie mij op dat moment omhelsde. En dat is een logica die veel verder gaat dan de tegenstelling van partijen die hun eigen redenen aanvoeren. Het was alsof ik een streling voelde."

s Middags werden er, om te proberen de spanning te verminderen, nog steeds spelletjes gespeeld met jong en oud. De sfeer was niet meer zo zorgeloos als de vorige avond, maar er was iets intensers. Sommigen gebruikten het woord 'eenheid'. Daniela zegt: "Ik ging naar Abu Gosh met deze vraag: dat deze dagen ons zouden helpen om dichter bij elkaar te komen. Soms hadden we ruzie. Zelfs tussen de drie gemeenschappen zijn er niet veel banden." Lina legt uit: "Op de meest gespannen momenten had iedereen aandacht voor elkaar, we pasten op elkaars kinderen als we naar de opvang moesten. We zijn van verschillende volkeren, we spreken verschillende talen, maar de taal die we gebruikten was er een van eenheid."

Halverwege de middag kwam het nieuws dat de grenzen met de Westelijke Jordaanoever voor onbepaalde tijd gesloten zouden zijn. De mensen uit Bethlehem liepen het risico dat ze niet naar huis konden terugkeren. Ze pakten snel hun koffers. De mis werd haastig opgedragen. Voordat ze wegging, keek Lina Hussam met tranen in haar ogen aan en zei tegen hem: "Dit is niet het einde. We zijn één." Pater Gianfranco stapte in zijn minibus en reed naar het checkpoint. Aan boord werd een rozenkrans gebeden. Lina zegt: "Hij heeft geen toestemming om binnen te komen, dus liet hij ons bij de grens wachten tot we hem vertelden dat we erin geslaagd waren om over te steken. Het was een prachtig gebaar en er was moed voor nodig, want de situatie was echt gevaarlijk."

Degenen die in Abu Gosh achterbleven, konden niet anders dan praten over wat er gebeurde. En de discussies raakten verhit. Karen dreigde op een bepaald moment om te vertrekken. Toen bedacht ze zich. Het meningsverschil was niet alleen tussen Joden en Palestijnen. Hussam zegt: "Tot een akkoord komen? En hoe is dat mogelijk? Het is al een wonder dat we rond de tafel kunnen praten alsof we familie zijn. Het is wat ons samenbracht, wat ons verenigt, wat ons in staat stelt om te discussiëren, zelfs als we het oneens zijn." Na het diner was er een zangavond gepland. Mandy was speciaal met Antonio en Luciano uit Italië gekomen. Muziek en woorden fleuren de avond van een verschrikkelijke dag op. Karen bekende aan de vriendin die haar had uitgenodigd: "Ik hou meer van je dan voorheen, omdat we samen zijn voor iets groters." Al terug in Bethlehem ontving Lina de video van enkele liederen. Ze antwoordde: "Ondanks alles wat er gebeurt, dank ik je uit de grond van mijn hart voor de kwaliteitstijd die we samen hebben doorgebracht."

Lees ook - Pizzaballa: "Christus won de wereld door lief te hebben"

De volgende dag keerde iedereen terug naar huis, naar het dagelijkse leven in een door oorlog verscheurd land. Maar de telefoontjes en berichten tussen Haifa en Jeruzalem werden frequenter om op de hoogte te blijven, om te horen of alles in orde was. In het noorden vreesde men voor een aanval van Hezbollah. In Jeruzalem, raketten van Hamas. In Bethlehem kun je de krater zien die Gaza is geworden. Het is een film die we al eerder hebben gezien. Maar deze keer is het volume luider. De pijn scherper. Het gevoel van onvermijdelijkheid en onmacht nog scherper. Een beetje versuft door de pijn, klampen we ons vast aan de woorden van kardinaal Pierbattista Pizzaballa: "De vraag in deze gevallen is niet 'waar is God?' maar 'waar is de mens?' God is hier, hij is aanwezig. Dit is het moment waarop we ons tot Hem moeten wenden, daarom heb ik gevraagd om deze dag van gebed en vasten. Wat hebben we gedaan met onze menselijkheid, wat hebben we gedaan met onze roeping om de rechten van mensen te respecteren? Dat zijn de vragen die we onszelf moeten stellen. Op dit moment moeten christenen allereerst naar Christus kijken, die de concrete mens is, anders blijven ze vaag. Jezus als een echte aanwezigheid die levens verandert."