Van 7 tot 10 november vond in Moskou de vijfde editie plaats van ‘Meeting Place’, georganiseerd door een groep vrienden van de Beweging in samenwerking met het Cultureel Centrum Library of the Spirit. Het evenement sloot aan bij de geest van de Rimini Meeting en had dezelfde titel: ‘Op de lege plekken zullen we bouwen met nieuwe stenen’. Nadenkend over de ‘woestijnen’ van de hedendaagse wereld – die ook in het huidige Rusland tot uiting komen in geweld, polarisatie en elke vorm van reductie van de menselijke persoon – hoopten we dat de ervaring van de Meeting zaadjes zou zaaien voor dialoog, schoonheid, tederheid en eenheid.

Het houden van de Meeting in Moskou was een gebaar van vrijgevigheid, geboren uit de wens om te laten zien hoe de schoonheid en rijkdom van de mensheid die we in de Beweging tegenkomen ons helpen om het kwaad en het lijden het hoofd te bieden. Zo zijn de belangrijkste elementen van het programma van dit jaar tot stand gekomen: een avond over de martelaren van Algerije, een tentoonstelling over de heiligen Benedictus en Sergius van Radonezh, een Portugees fado-concert, een ontmoeting met enkele vrienden uit Oeganda en een rondetafelgesprek over kunstmatige intelligentie.

Waarom zijn we hier?
Voor velen van ons was de tentoonstelling in Rimini over de martelaren van Algerije een intense en persoonlijke ervaring. De vraag van de monniken – vertrekken of blijven – was ook de onze. Het is een vraag die velen om ons heen in politieke termen stellen, terwijl het oordeel van de negentien Algerijnse martelaren uitsluitend op het evangelie was gebaseerd, ver verwijderd van elke ideologie.



Hun verhaal heeft indruk op ons gemaakt, niet alleen omdat ze in staat waren om zonder woede of wanhoop naar het kwaad te kijken, maar ook omdat de diepe wonden in de Franse en Algerijnse geschiedenis op de een of andere manier zijn genezen en weggewassen door het bloed van deze Europeanen die hun leven gaven in Algerije. Met dit in gedachten hebben we de Franse en Algerijnse ambassades uitgenodigd voor de presentatieavond, die werd bijgewoond door de Franse cultureel attaché Alexandre Giorgini.

De ervaring van de Franse religieuzen in Algerije herinnerde ons eraan dat het getuigenis van een leven volgens het evangelie een diepere indruk achterlaat dan politieke slogans. En als we ons vandaag de dag soms machteloos voelen omdat het goede niet lijkt te worden gehoord hebben we nog steeds een enorme kans om toe te kijken en te handelen, ook al zien we voorlopig geen resultaat.

Een onvoorstelbare eenheid
Even belangrijk was de tentoonstelling gewijd aan de heiligen Sergius en Benedictus: twee figuren die hun reis begonnen in een tijdperk van onzekerheid, te midden van ruïnes, sociale en militaire conflicten, en letterlijk ‘levende stenen’ werden in deze ‘woestijnen’, waarrond een nieuwe beschaving werd opgebouwd.

De tentoonstelling was veel dank verschuldigd aan de monniken van het klooster van Cascinazza, die tal van materialen ter beschikking stelden. Aartsbisschop Paolo Pezzi, verantwoordelijke van het aartsbisdom van de Moeder Gods in Moskou, en pater Sergij (Filippov), hegumen van de Sumarokovo-tak van het Novospassky-klooster, spraken tijdens de presentatie.

Pater Sergij maakte indruk op ons met zijn eenvoud en oprechtheid, en zijn liefde voor de benedictijnse traditie die hij enkele jaren geleden in Oostenrijk en Italië leerde kennen. Met name in Montecassino ontdekte pater Sergij dat deze traditie niet vreemd is aan de orthodoxe traditie: er waren namelijk kerken gewijd aan de heilige Benedictus in Rusland. Pater Sergij droomt ervan deze nu vergeten cultus in ere te herstellen en daarom wil hij – naast de kleine tentoonstelling gewijd aan de heilige in de kerk van Johannes de Doper in zijn klooster – een kapel bouwen die gewijd is aan de heilige Benedictus.

Elk gebaar dat we maken kan deel uitmaken van het heilsplan als we het beleven als een offer aan God op de plaats waar Hij ons heeft geplaatst.

Aartsbisschop Pezzi reflecteerde op het charisma van heiligheid van de orthodoxe monnik Sint Sergius van Radonezh, waarbij hij de evangelische diepgang ervan en de parallellen met het Latijnse theologische denken en de religieuze praktijk liet zien. Deze herontdekte eenheid heeft voor ons een zichtbare concreetheid gekregen in de icoon van de Drie-eenheid, geschilderd door Rublev, geestelijk leerling van St. Sergius, om de boodschap van de heilige te illustreren: “Door de Heilige Drie-eenheid te aanschouwen, overwinnen we de haatdragende verdeeldheid van deze wereld.”

Aan het einde van de bijeenkomst kreeg pater Sergij een grote icoon van Sint-Benedictus, het werk van Ventura Talamo, een iconograaf van de Seriate-school, die de patroonicoon van de toekomstige kerk zal worden.

Lissabon - Moskou
Het evenement in Moskou bleek ook ongelooflijk dicht bij de bijeenkomst in Lissabon te liggen. Op 8 oktober nam aartsbisschop Pezzi deel aan de presentatie van het thema van het evenement in Lissabon, waarbij hij herinnerde aan de oneindige horizon van het menselijk verlangen waarop geen enkele ideologie een antwoord kan geven. Precies een maand later, op 8 november, kwamen onze Portugese vrienden Maria, Antonio en Susanna naar Moskou om ons een concert te geven gebaseerd op de traditie van de fado.

Centraal in de muzikale avond stond het woord ‘verlangen’, dat wil zeggen het hart met zijn onlesbare dorst naar vervulling. Het hart, zoals het lied “Estranha forma de vida” zegt, leeft zijn eigen leven en probeert koppig te ontsnappen waar het maar wil, ondanks alle obstakels. Maar het is een vreemde vorm van leven, want terwijl het lijdt onder het niet kunnen bereiken van wat het verlangt, stelt het zich naast de pijn ook open voor iets dat onverwachts van buitenaf komt. Dankzij onze vrienden uit Portugal ontdekten we dat in Gods handen verlangen een bouwsteen kan worden waarmee Hij bouwt wat Hij wil op verlaten plaatsen.

Onze vrienden brachten niet alleen fado mee, maar ook de omhelzing van de Portugese gemeenschap, die wilde bijdragen aan de kosten van het concert en zo haar eigen ‘steen’ toevoegde aan de bouw van het gemeenschappelijke werk. We waren ontroerd toen we na hun vertrek deze brief van hen ontvingen: "Vrienden, we voelden ons thuis in Moskou! Zo'n hechte vriendschap kan alleen worden verklaard door de aanwezigheid van Christus in ons gezelschap... Mogen Onze-Lieve-Vrouw van Fatima en Vladimir vrede brengen aan ons en aan alle volkeren van deze aarde.”

Meer dan nodig
“De onbaatzuchtige liefde van Christus gaat verder dan wat verschuldigd is.” Zo kwamen naast Antonio, Susanna en Maria uit Lissabon ook Rose, Andrea en Alberto uit Kampala (Oeganda). Ze brachten twee koffers met halskettingen mee naar Moskou, gemaakt door de vrouwen van Rose. Na de vertoning van de documentaire over het Meeting Point International in Kampala haastten alle aanwezigen zich om halskettingen te kopen: het was een manier om de onbaatzuchtige liefde te beantwoorden waarmee deze Oegandese vrouwen op hun beurt de slachtoffers van de orkaan Katrina in New Orleans hadden gesteund, en waarmee zij zelf zich door Rose geliefd hadden gevoeld.

Onder de deelnemers aan de bijeenkomst waren artsen die aids-patiënten in Rusland behandelen, Oegandese studenten, katholieken, orthodoxe christenen, niet-gelovigen, onze vrienden en collega's... We beleefden echt de geest van de Rimini-bijeenkomst opnieuw. De ontmoeting met Rose was een getuigenis van de dagelijkse verrijzenis van Christus in ons leven. Het deed ons de schoonheid van ons charisma en onze roeping herontdekken en vernieuwde ons bewustzijn van onze eenheid in Hem.



Wat is de mens?
De voorbereiding van de laatste bijeenkomst, gewijd aan kunstmatige intelligentie, nam ons mee op een echte reis. Het vereiste een reeks dialogen met mensen uit verschillende beroepen en bracht ons nieuwe kennis en ontdekkingen.

We besloten twee sprekers uit te nodigen die geen band hadden met de Beweging, maar juist in onze dialoog met hen, natuurkundige en programmeur Jurij Garaško en filosoof en psycholoog Aleksej Lyzlov, kwam de centrale vraag van de bijeenkomst naar voren: “Wat is de mens?” Door met elk van hen vanuit zeer verschillende perspectieven te discussiëren kwamen we tot dezelfde conclusie: het probleem is niet hoe we de ontwikkeling en het gebruik van AI op een redelijke manier kunnen beperken, maar de bekering van het hart. Want uiteindelijk wordt alles bepaald door de intentie waarmee dit instrument wordt gebruikt, door wat men wil. Andrea Simoncini, die als derde spreker online vanuit Italië deelnam, toonde de volledige omvang van de veranderingen die AI met zich meebrengt en benadrukte de noodzaak om onszelf te scholen in het gebruik van dit instrument. De ruimte voor dialoog die hierdoor ontstond, leek ons een interessant uitgangspunt voor de bijeenkomsten van volgend jaar, omdat we oprecht willen dat de ervaring van de bijeenkomst in Moskou wordt voortgezet.

We realiseerden ons dat we niet alleen zijn in onze ‘lege plaatsen’ – noch in ons verlangen naar het Ideaal, noch in ons verlangen om het Koninkrijk van God op te bouwen. Elk gebaar dat we maken kan deel uitmaken van het heilsplan als we het beleven als een offer aan God op de plaats waar Hij ons heeft geplaatst. Op deze manier wordt vrede mogelijk omdat ze in ons wortel schiet.